Memorandum 'Maaseik Van Eyck stad'
Rip Maaseik?
Met deze beeldspraak drukt het Van Eyckplatform zijn bezorgdheid uit over het (voort)bestaan van Maaseik als Stad.
We ontkennen niet dat Maaseik een kwalitatief hoogstaand wooncentrum is en blijft. We ontkennen evenmin de openbare en private investeringen in ons historisch stadscentrum.
Het VEP spreekt zich verder niet uit over (het eventuele verlies aan) centrumfuncties (administratief, economisch, religieus…)
De core bussiness van VEP is (het behoud van) Maaseik als Historische Stad. Stad Maaseik wordt niet altijd en overal gerespecteerd. Een recent voorbeeld is de column van A. Schreurs (Het Belang van Limburg 16 08 2024) “Maaseik moet per direct de hoofdplaats van Limburg worden” naar aanleiding dan nog van een recente belangrijke archeologische ontdekking.
Cultuurhistorische centrumfunctie van Maaseik
Vanzelfsprekend is het VEP bekend met het monumentaal erfgoed uit alle perioden op het grondgebied van onze gemeenschap.
Toch zijn we bezorgd over Maaseik als cultuurhistorische stad. Maaseik is een historisch stedelijk centrum in de eerste plaats als Van Eyck stad. Dit is voor ons concreet zichtbaar in drie centraal gelegen monumenten. Deze monumenten zijn gerangschikt op een cultuurhistorische as. Het Van Eyck standbeeld is de spil van deze as. De Kerkschat Sint Catharina Maaseik (noordoostelijk gelegen) is een monument van Pre Eyckiaanse kunst. Het Museum John Selbach Maaseik (zuidwestelijk gelegen) is een monument van Post Eyckiaanse figuratieve kunst.
Vraag naar financieringsplan
De voorbije jaren heeft Het VEP zich ingespannen de Maaseiker Van Eyck Consensus wetenschappelijk verantwoord te promoten. De betekenis van Maaseik voor Van Eyck wordt niet langer betwijfeld of weggelachen.
We menen dat het nu tijd is de betekenis van Van Eyck voor Maaseik te promoten. Het prestige van de Van Eyck’s is zo groot dat alleen al daardoor de cultuurhistorische positie van Stad Maaseik voor lange tijd verankerd wordt.
Concreet stellen we daarom een update voor van de drie monumenten voorop. De Kerkschat noemt de volksmond terecht “de schatkamer” Verschillende topstukken van onze Vlaamse Gemeenschap worden er bewaard. De uitdrukking “Louvre aan de Maas” verwijst dan weer naar het kwantitatieve belang van de collectie Van het Selbach Museum voor inzicht en overzicht van de westerse beeldcultuur na Van Eyck.
Wij realiseren ons dat de financiering van dit totaalproject geen sinecure is. Private en openbare investeerders, zowel lokaal als bovenlokaal zullen noodzakelijk zijn. Wij vragen ons stadsbestuur het nodige te voorzien via het nieuwe vijfjarenplan 2025-2030.
Tweede Van Eyckstandbeeld?
Naast de formele vraag naar een financieringsplan wenst het VEP zelf een inbreng te doen door een project voor te stellen rond een tweede Van Eyck standbeeld, als up date van het bestaande spil monument op onze Markt. Uiteraard denken we niet aan een mastodont uit de negentiende eeuw. Maar eerder aan een monument van bescheidener afmetingen gewijd aan drie vrouwelijke Van Eyck’s. Dit financieel bescheiden project speelt de rol van blikvanger en gangmaker voor de voorgestelde actualisering van Maaseik als historische stad.